Ελλάδα 2003, 10 χρόνια πριν… Ο κλάδος της επικοινωνίας ζούσε σε μια πραγματικότητα που νόμιζε ότι ήταν ‘στα σύννεφα’. Έντονη κινητικότητα λόγω της Ολυμπιάδας της Αθήνας, της ανάπτυξης στην αγορά ακινήτων, στις προκηρύξεις του ΚΠΣ (του πρόδρομου του σημερινού ΕΣΠΑ), το Χρηματιστήριο έφερνε ακόμα έργα, οι τράπεζες έδιναν αφειδώς δάνεια.
Από το 2008 όμως, για τους προνοητικούς από το 2005, άρχισαν οι ‘κροτίδες’, που πρόδωσαν ότι αυτά που ζούσαμε το 2003 δεν ήταν ‘η ζωή μας στα σύννεφα’. Ήταν μια ‘φούσκα’…
Το 2009, όσες εταιρείες επικοινωνίας είχαν αντιμετωπίσει τους πρώτους της ‘φούσκας’, είχαν δομή με ιεραρχικά χαρακτηριστικά. Μια ‘πινελιά’ ή ακόμα και μια ισχυρή δόση από υπηρεσίες social media, έβαζε μια ‘δόση’ αμφισβήτησης της κάθετης δομής, αλλά ήταν μάλλον κάτι περιφερειακό και χωρίς ιδιαίτερη αποδοχή από τις συνεργαζόμενες εταιρείες και τους Οργανισμούς που αναζητούσαν υπηρεσίες επικοινωνίας.
Το 2013 έχουν έλθει τα πάνω-κάτω… Δεν είναι μόνο η βαθιά οικονομική κρίση της Ελλάδας, που έχει φέρει βαθειές αλλαγές στις εταιρείες επικοινωνίας, αλλά και στις συνθήκες με τις οποίες παρέχονται οι σχετικές υπηρεσίες. Οι διεθνείς αλλαγές σε όλες τις πλευρές που αφορούν την επικοινωνία, έχουν δημιουργήσει συνθήκες που περιγράφονται από βαθιές αλλαγές έως την πλήρη ανατροπή. Ο καλπασμός του Internet και του social Web σε σχέση με την υποχώρηση των παραδοσιακών media, είναι ένας προφανής λόγος. Δεν είναι ο μόνος όμως, καθώς παίζουν ρόλο
-ο κλονισμός της εμπιστοσύνης των πολιτών/καταναλωτών μετά την χρεωκοπία της Lehman Brothers και τον κλυδωνισμό της Ευρωζώνης (με ‘πρωταγωνίστρια’ την Ελλάδα)
-η δύναμη που πέρασε στα χέρια (και στα πληκτρολόγια) των πολιτών, που απαιτούν ειλικρινή μηνύματα, αμφίδρομη επικοινωνία, διαφάνεια
-ο κλονισμός της εμπιστοσύνης προς τις ηγεσίες (πολιτικές, επιχειρηματικές κλπ)
2013-14 , Οι νέες απαιτήσεις πέρα από την τεχνολογία
Οι αποδέκτες των υπηρεσιών της επικοινωνίας δεν αρκούνται σε συμβούλους και εταιρείες, που έχουν μια στρατιά, από υπάκουους συνεργάτες. Έχουν αυξήσει σημαντικά τις απαιτήσεις τους, γιατί έχουν μικρότερα budgets και οξύτερες ανάγκες. Η απάντηση των εταιρειών επικοινωνίας, σε πρώτη φάση, περιστράφηκε γύρω από την τεχνολογία, δηλαδή
-κατανόηση των δυνατοτήτων που πρέπει να έχουν τα sites και των απαιτήσεων που μπορεί να εξυπηρετήσει το web design
-αξιοποίηση του Search Engine Optimization και των εργαλείων του τσουνάμι που λέγεται Google
-ενσωμάτωση των δυνατοτήτων της επικοινωνίας μέσω κινητών συσκευών
Ανατροπές και πάθος
Η τεχνολογία είναι προαπαιτούμενο, αλλά δεν είναι αρκετό, ούτε το πιο σημαντικό. Οι Οργανισμοί που αναζητούν υπηρεσίες επικοινωνίας αντιμετωπίζουν σημαντικά θέματα, λόγω της οικονομικής κρίσης ή της ανατροπής των σχέσεών τους με τους πολίτες/καταναλωτές. Οι σύμβουλοι επικοινωνίας μπορούν να ανταποκριθούν μόνο αν
-διαθέτουν στελέχη με ταλέντο, -και όχι μόνο υπαλλήλους που εκτελούν
-απασχολούν στελέχη με επιρροή στην κοινωνία
-αντιμετωπίζουν την στρατηγική, όχι ως μια έννοια γενικής χρήσεως, αλλά ως πρόκληση που πρέπει να απαντούν και μεσοπρόθεσμα, αλλά και σε πραγματικό χρόνο
-διαθέτουν δεξιότητες και φαντασία στον τομέα της δημιουργικότητας και του design
-αναπτύσσουν στελέχη με ικανότητες σε καινούργια πεδία, όπως οι οργανωτές Κοινοτήτων (Community Managers), οι ταλαντούχοι στο να διηγούνται ιστορίες που ενδιαφέρουν τους πολίτες (storytellers)
-καλλιεργούν κουλτούρα που απαντά δυναμικά στην απαίτηση της κοινωνίας για Διαφάνεια, οικοδόμηση Εμπιστοσύνης. Η παραδοσιακή λειτουργία της επικοινωνίας ως μέσου/μεθόδων για διάδοση ‘επιτηδευμένων μηνυμάτων’ (όχι, κατ’ ανάγκην, ειλικρινών) αντέχει ακόμα, παραμένει σε ισχυρή θέση, αλλά χάνει έδαφος. Εδώ οι εταιρείες επικοινωνίας καλούνται να επιλέξουν ποιο δρόμο θα ακολουθήσουν…
Είναι ζήτημα επιλογής του επικεφαλής μιας εταιρείας-συμβούλου επικοινωνίας, εάν θα διατηρήσει το ρόλο του spin doctor, του image maker ή αν θα προχωρήσει σε ένα ρόλο coach της ομάδας του, που προπονείται για να διαδίδει τις αλήθειες όποιων εκπροσωπεί, μέσα από το διάλογο με τους πολίτες.
