Μια συζήτηση με τον επιμορφωτή, γεωπόνο και αγρότη Γ. Μυλωνά για τις προκλήσεις και τα στοιχήματα του αγροτικού τομέα.
Διανύω περίπου 50.000 χιλιόμετρα τη χρονιά ως εκπαιδευτής σεμιναρίων για αγρότες και βλέπω τη δίψα που έχουν αρκετοί να διευρύνουν τις γνώσεις τους και να γίνουν καλύτεροι παραγωγοί’ σημειώνει ο Γιάννης Μυλωνάς, γεωπόνος , αλλά και καλλιεργητής και ο ίδιος. Συναντηθήκαμε στη Λιβαδειά, σε σεμινάριο που οργάνωσε η Αμερικανική Γεωργική Σχολή για την Αθηναϊκή Ζυθοποιία σε παραγωγούς κριθαριού. ‘Η δίψα για μάθηση φαίνεται από τη σημερινή συμμετοχή. Σε άλλες εποχές , μια μέρα με τόσο καλό καιρό, θα είχαμε το ένα δέκατο της σημερινής συμμετοχής’.
‘Διασχίζω την Ελλάδα για σεμινάρια που αφορούν καπνό, πατάτα, σιτάρι, κριθάρι κλπ. Οι αγρότες που δεν είχαν την ευκαιρία να σπουδάσουν νοιώθουν την ανάγκη να πάρουν μέρος σε σεμινάρια. Μεγάλο ρόλο στην επιμόρφωση παίζει και η υπομονή και η νοοτροπία του εκπαιδευτή. Θα πρέπει να έχει και εκείνος πρακτικές γνώσεις, δεν αρκεί η θεωρητική ανάλυση. Να έχει πάει πολλές φορές στο χωράφι. Ορισμένοι αγρότες παλαιότερων γενεών είχαν τον τρόπο τους και θέλει κατανόηση και πειθώ για να εκπαιδευτούν στις εξελίξεις’.
‘Είχα την ευκαιρία να διδάξω σε σεμινάριο στις περιοχές των Πομάκων και ήταν συγκινητικό πως άτομα που δεν ήξεραν να γράφουν, παρακολουθούσαν με προσοχή γιατί είχαν μεγάλη όρεξη να μάθουν και να δουν πρόοδο στις καλλιέργειές τους. Σε μια άλλη περίπτωση βρέθηκα σε σεμινάριο σε έμπειρους καπνοπαραγωγούς μίας άλλης περιοχής. Ευτυχώς το σεμινάριο πήγε καλά, οι παραγωγοί αισθάνθηκαν ότι κέρδιζαν σε γνώσεις και έτσι ‘ψήφισαν’ θετικά στην εμπειρία της εκπαίδευσης’.
‘Οι συμβολαιακές καλλιέργειες είναι μία θετική εξέλιξη για την αγροτική παραγωγή’ σημειώνει ο Γ. Μυλωνάς. ‘Ευτυχώς ενισχύονται καθώς μετά το κριθάρι, έχουμε τέτοια σχήματα στο σιτάρι, στις πατάτες κλπ. Οι παραγωγοί που συμμετέχουν σε τέτοιες συμφωνίες, γνωρίζουν ότι στο τέλος Ιουνίου θα έχουν σίγουρο αγοραστή της σοδειάς τους, σε συγκεκριμένη τιμή, ενώ η πληρωμή θα γίνει αμέσως’.
Η συζήτηση έρχεται στην είσοδο νέων ανθρώπων στην αγροτική παραγωγή. ‘Κάποτε έμεναν στα χωράφια τα παιδιά που δεν είχαν όρεξη για γράμματα. Τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει αυτό. Για αρκετούς νέους είναι πλέον, με την οικονομική κρίση και την ανεργία, πιο ρεαλιστικό να μείνουν στην οικογενειακή γεωργική παραγωγή από το να πάνε στην πόλη’.
‘Η δική μου ιστορία βοηθάει να γίνει κατανοητό το σκηνικό, που δεν είναι τόσο ειδυλλιακό όσο το περιγράφουν κάποιοι που παροτρύνουν τους νέους να γίνουν αγρότες’, σημειώνει ο Γ. Μυλωνάς, του οποίου η οικογένεια δραστηριοποιείται παραγωγικά στην περιοχή της Λάρισας. «Ο πατέρας δεν είχε βρει κάτι έτοιμο. Τα τρία αδέλφια μου και εγώ βρήκαμε από τον πατέρα μας τρία τρακτέρ, κάποια χωράφια και εμπειρία για ορισμένες καλλιέργειες. Από την άλλη πλευρά ξεκίνησα να δουλεύω στην οικογενειακή αγροτική παραγωγή από τα 14 μου. Θα πρέπει επίσης να γίνει κατανοητό ότι πολλές μέρες το χρόνο η δουλειά είναι από τις 7 το πρωί μέχρι τις 12 τη νύχτα. Λόγου χάρη η μηδική (κάτι σαν το τριφύλλι) απαιτεί δουλειά 9 με 12 τη νύχτα’.
‘Και δύο επιπλέον στοιχεία για όποιους θέλουν να κατανοήσουν την αγροτική δουλειά: ο πατέρας μου συνεχίζει να δουλεύει στα 80 του. Το πιο σημαντικό είναι ότι ετήσια άδεια στον αγρότη μπορεί να δώσει μόνο ο καιρός. Όλες τις άλλες μέρες του χρόνου δουλεύει γιατί κατά βάση ανταγωνίζεται με το χρόνο και τα στοιχεία της φύσης’.
Οι αγρότες απαιτείται να είναι πλέον επιχειρηματίες, γεωπόνοι, λογιστές. ‘Η πρώτη μου παραγωγή ήταν ζαχαρότευτλα , δεν πήγε καλά και μπήκαμε ‘μέσα’ 2,5 εκατ δραχμές. Πήγα πρόσφατα σε έκθεση στη Γαλλία και είδα Γαλλίδες αγρότισσες με ιδιαίτερη αυτοπεποίθηση γιατί αισθάνονται αφεντικά’.
Η οικονομική κρίση και η υπογραφή των Μνημονίων είχε δημιουργήσει μία ιδιαίτερη ελπίδα για την ελληνική παραγωγή. ‘Δεν είναι τόσο απλό’ εξηγεί ο Γ. Μυλωνάς. ‘Η Ελλάδα είναι ελλειμματική στο βόειο κρέας γύρω στο 80%, αλλά είναι πολύ δύσκολο να αντιστρέψουμε την αρνητική εξέλιξη. Τα αδέλφια μου και εγώ είχαμε δημιουργήσει μία μονάδα αγελαδοτροφίας, αλλά πρόκειται να τη σταματήσουμε. Όταν ο ΦΠΑ είναι 24%, είναι αδύνατον να έχουμε ανταγωνιστική παραγωγή σε σχέση με τους Ευρωπαίους, όπου είναι 6%’. Η ιστορία της αγελαδοτροφίας έχει πολλές πτυχές και είναι χαρακτηριστική για το σταυροδρόμι που βρίσκεται η Ελλάδα σήμερα και τις συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί μετά το 2010.
Παρ’ όλη την αρνητική συγκυρία πάντως, βλέπουμε παραγωγούς με μεράκι, να προσπαθούν να αλλάξουν τα δεδομένα και να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των καιρών. Για παράδειγμα η «Φάρμα Μπράλου» που εκτρέφει για πρώτη φορά στην Ελλάδα καθαρόαιμα Black Angus σε ελεύθερη βοσκή και αναβαθμίζει συνεχώς την υποδομή της για να πολλαπλασιάσει τη δυναμική σε περιζήτητες φυλές βοοειδών, ενώ εκτρέφει και μαύρο χοίρο, αιγοπρόβατα ορτύκια και φραγκόκοτες. Οι προσπάθειες αυτές σηματοδοτούν μια στροφή του καταναλωτικού κοινού προς το ποιοτικό τρόφιμο που μπορεί να μην είναι και υποχρεωτικά ακριβό και μπορεί να γίνει μοχλός ανάπτυξης αν φυσικά αντιμετωπιστεί σωστά φορολογικά.
Η θετική πλευρά είναι ότι παρά τις δυσκολίες, μεγάλος αριθμός παραγωγών, είτε απλοί αγρότες, είτε επιχειρηματίες του κλάδου, θέλει να το παλέψει και αναζητά τρόπους να βελτιώσει τη θέση του. Οι συμβολαιακές καλλιέργειες είναι μία ευκαιρία για καλύτερη επιχειρηματική διαχείριση και τα εκπαιδευτικά σεμινάρια παρέχουν τη δυνατότητα να πάρει την τύχη του στα χέρια τους, με περισσότερες γνώσεις και ανταλλαγή εμπειριών.
‘Βοηθάει σημαντικά το ότι αλλάζει η νοοτροπία στον αγροτικό κόσμο’ καταλήγει ο Γ. Μυλωνάς. ‘Οι καλλιεργητές γίνονται πιο ανοιχτοί στο να μάθουν καινούργια πράγματα και να μοιραστούν τις εμπειρίες τους. Δεν είναι μυστικό στο ότι στην Ελλάδα έχουμε θέμα με την συνεργασία. Οι νέες συνθήκες μας κάνουν πιο πρόθυμους να πούμε και σε άλλους κάτι που μάθαμε στην πράξη και να ακούσουμε τη δική τους εμπειρία, για να αποφύγουμε και εμείς τα ίδια λάθη’.
