«Το ταλέντο κερδίζει αγώνες, αλλά η ομαδική δουλειά και η ευφυία κερδίζουν τα πρωταθλήματα» έχει πει ο Μάικλ Τζόρνταν. Η αμεσότητα και η «σπιρτάδα» του Θοδωρή Παπαλουκά, μπορούν να προσθέσουν και άλλες συμβουλές, χρήσιμες για ηγέτες, managers και φιλόδοξα στελέχη οργανισμών και επιχειρήσεων. Τα παραδείγματα που βγαίνουν μέσα από ένα μαζικό άθλημα, δεν είναι μόνο παραστατικά. ‘Εχουν επιπλέον ισχυρό συμβολισμό, γιατί γίνονται εύκολα αντιληπτά από ένα ευρύ κοινό, και είναι πολύ πιο διεισδυτικά σε σύγκριση με ακαδημαϊκές προσεγγίσεις και επιστημονικές έρευνες.
Το διαπιστώσαμε σε συνέδριο της Shell στη Θεσσαλονίκη, όπου είχα την τύχη να μοιραστώ τη σκηνή με τον Θ. Παπαλουκά με το κοινό να αποτελείται από διαχειριστές και διαχειρίστριες πρατηρίων καυσίμων από όλη την Ελλάδα. Κύριο θέμα του συνεδρίου ήταν πώς μπορεί να αξιοποιηθεί η ομαδική δουλειά από οργανισμούς, κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, εθελοντικές πρωτοβουλίες, αθλητικές ομάδες, όπου η δύναμη του ηγέτη είναι απαραίτητη, αλλά συχνά δεν αρκεί για την επιτυχία.
Οι ομάδες χρειάζονται πάντοτε κάποιους «αθόρυβους» παίχτες που ενώ δεν είναι φαντεζί και σπάνια ξεσηκώνουν την κερκίδα, είναι εντούτοις «κλειδιά» για την συνολική επιτυχία: η επίμονη δουλειά τους, η ικανότητά τους να γεμίζουν τα κενά, ο χαρακτήρας τους να θυσιάζουν την ατομική προβολή – όλα αυτά ανεβάζουν τα αποτελέσματα της ομάδας.
«Έχουμε τρόπους να το μετράμε αυτό», λέει ο Θ. Παπαλουκάς. «Αν εξετάσεις την επίδοση της ομάδας σε πολλούς αγώνες για να έχει στατιστική αξία, μπορείς να δεις πόσο θετικό είναι το αποτέλεσμα όταν ένας συγκεκριμένος ‘αθόρυβος παίχτης’ είναι μέσα στο γήπεδο. Αντίθετα, διαπιστώνεις πάλι μέσα από τη στατιστική, την υστέρηση στο αποτέλεσμα, όταν αυτός ο παίχτης είναι εκτός αγώνα».
Η εκπαίδευση και η προπόνηση, η ενδυνάμωση, η εμψύχωση βοηθούν τα μέλη της ομάδας, αλλά πρέπει να είμαστε ρεαλιστές. «Ο παίχτης που είναι του 7 με άριστα το 10, μέσα από το training και την υποστήριξη μπορεί να ανέβη στο 7,5, αλλά μέχρι εκεί. Σπάνια θα δούμε θεαματική βελτίωση», επισημαίνει ο Θ. Παπαλουκάς.
Εφόσον στόχος απαράβατος και πρωταρχικός είναι η λειτουργία της ομάδας και η εξασφάλιση της επιτυχίας, θεμελιώδης κανόνας είναι ότι αξιοποιούμε τους παίχτες που έχουν το πλεονέκτημα σε μια συγκυρία, σε μια περίοδο, σε έναν αγώνα. Σε ένα project το Χ μέλος της ομάδας έχει αβαντάζ ή σε μια περίοδο (έναν αγώνα) ο παίχτης Ψ είναι σε καλή φάση (είναι σε φόρμα, είναι «η μέρα του»). Για το καλό της υπόθεσης και τη νίκη στον αγώνα , κάνουμε στην άκρη τους εγωισμούς και βάζουμε μπροστά τον Χ και τον Ψ.
«Δίναμε έναν κρίσιμο αγώνα, έναν τελικό και με καλεί πριν την έναρξη ο κόουτς στο γραφείο του» διηγείται ο Θ. Παπαλουκάς. «Ωχ, λέω, όταν σε καλεί στο καμαράκι, συνήθως δεν είναι καλό. Τελικά, το πλάνο που μου εκμυστηρεύτηκε, ήταν ότι λόγω κάποιων ατού του αντιπάλου, δεν θα είχα την μπάλα όσο χρόνο τη χειριζόμουν συνήθως. Μια χαρά σκέφτηκα, καθώς εξακολουθούσα να είμαι βασικό μέλος της ομάδας, αλλά η τακτική επέβαλε να έχω διαφορετικό, λιγότερο πρωταγωνιστικό ρόλο».
Άμυνα ή Επίθεση;
Η συμβολή μου στη συζήτηση στο συνέδριο της Shel στη Θεσσαλονίκη ήταν η ανάγκη δομών σε ένα Οργανισμό, σε μια επιχείρηση, στη διακυβέρνηση της χώρας για την διαχείριση κρίσεων.
«Η επίθεση κερδίζει αγώνες, η άμυνα κερδίζει πρωταθλήματα» έχει πει ο Σερ ‘Αλεξ Φέργκιουσον, ο προπονητής-θρύλος της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ (για να δανειστούμε εικόνες και από άλλα ομαδικά σπορ, πέραν του μπάσκετ).
Κάτι ξέρει και ο Γιάννης Αντετοκούμπο από τις επιδόσεις του φετινού Μιλγουόκι. Η ομάδα έκανε αλλαγές το προηγούμενο καλοκαίρι για να ενισχύσει την επίθεση, αλλά τελικά αποκαλύφθηκαν μεγάλες αδυναμίες στην άμυνα που είναι καθοριστικές για την φετινή πορεία της ομάδας.
Στις επιχειρήσεις και στις κυβερνήσεις, μια πρώτη αρχή είναι ότι διασφαλίζουμε την άμυνα, την ικανότητα διαχείρισης κρίσεων. Και ο λόγος είναι ότι η ανεπαρκής διαχείριση μιας κρίσης, μπορεί να θέσει σε κίνδυνο μέσα σε μια εβδομάδα, τις αναπτυξιακές επιδόσεις δύο, τριών ή και περισσότερων χρόνων.
Αρκεί να έχουμε ένα καλό εγχειρίδιο διαχείρισης κρίσεων; Σε καμμιά περίπτωση. Στην εποχή των ασύμμετρων απειλών και των πολυκρίσεων, χρειαζόμαστε μόνιμη ομάδα για την αντιμετώπισή τους, που ανανεώνει συνεχώς τα εργαλεία και τις μεθόδους της. Δεν αρκεί να έχουμε πλήρες πλάνο για την Α ή τη Β περίπτωση κρίσης. Όπως είπε ο Στρατηγός του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και μετέπειτα Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντ. Αϊζενχάουερ «στη διάρκεια των μαχών είχα διαπιστώσει ότι δεν είχε μεγάλη σημασία να έχουμε συγκεκριμένο πλάνο για την τάδε σύγκρουση, αλλά να διαθέτουμε ικανότητα σχεδιασμού με βάση τις απρόβλεπτες συνθήκες που θα προέκυπταν σε κάθε μάχη». Ο μεγαλύτερος ίσως θεωρητικός της Δύσης σε θέματα πολέμου, ο Καρλ φον Κλαούζεβιτς, το είπε λίγο πιο παραστατικά, «όταν πέφτει το πρώτη βλήμα σε μια μάχη, τότε το πλάνο που είχαμε κατά 90% δεν ισχύει». Ακόμα πιο παραστατικά το έχει πει ο γνωστός πυγμάχος και «κακό παιδί» Μάικ Τάισον: «Όλοι έχουμε ένα πλάνο και αυτό ισχύει μέχρι να φάμε την πρώτη γροθιά στη μούρη».
