Από τον Γιάννης Κωτσάνη
Ήταν πριν 9 περίπου μήνες, όταν περνώντας βιαστικά όπως πάντα, από την οθόνη μιας συναδέλφου στη γραμματεία του σχολείου, σταμάτησα απότομα! Αυτό που είδα στην οθόνη της, μου προξένησε ένα κεραυνοβόλο ενδιαφέρον και άρχισα να κάνω καταιγιστικές ερωτήσεις, χωρίς όμως να παίρνω και τις επιθυμητές απαντήσεις… Λίγο αργότερα συνειδητοποίησα ότι ανακάλυψα κάτι πολύ σημαντικό, χωρίς μάλιστα την προτροπή κάποιου “γκουρού” των κοινωνικών δικτύων!
Έχοντας εντωμεταξύ αποκτήσει, μέσα από τη συνεργασία μας με την Communication Effect, και μια αρκετά ξεκάθαρη εικόνα για τις δυνατότητες αξιοποίησης των κοινωνικών δικτύων και σε προσωπικό επίπεδο αλλά και στο χώρο της εκπαίδευσης, το Pinterest, η νέα μου ανακάλυψη, ήρθε να καλύψει, αρχικά, ένα πολύ μεγάλο κενό. Με εκατοντάδες, δύσκολα διαχειρίσιμους και αποκλεισμένους από τον “έξω κόσμο”, σελιδοδείκτες στον τοπικό μου φυλλομετρητή, έψαχνα ένα ελκυστικό, εύχρηστο αλλά και αισθητικό εργαλείο (social bookmarking, όπως τα livebinder, delicious, diigo, τα οποία όμως δεν με συγκινούσαν), για να οργανώσω και να μοιραστώ όλη αυτή την προίκα στο “σύννεφο”…
Η εισαγωγή για το, αγαπημένο μου όπως θα καταλάβατε, Pinterest, μπορεί να φαίνεται φλύαρη, αλλά ήδη διαφαίνεται ένας πρώτος ρόλος του, στο συναρπαστικό “πάνθεο” των εργαλείων του σύννεφου. Η συνέχεια είναι όσο γίνεται πιο λακωνική, αφού είναι ιδιαίτερα δύσκολο να χωρέσουν στις λίγες παραγράφους του παρόντος άρθρου, όχι τόσο η περιγραφή του απλούστατου, άρτιου αισθητικά αλλά και λειτουργικότατου αυτού εργαλείου, σε σύλληψη και υλοποίηση, αλλά οι αναρίθμητες εφαρμογές του και οι πολυπληθείς πλέον αναφορές σε αυτό…
1 δομή τριπλέτας
Την απλή αλλά διασυνδεόμενη, μία και μόνη, βασική δομή του Pinterest, συνιστά το λεγόμενο pin, το οποίο (υπόκειται σε “like”, “repin”-αντιγραφή, “comment”, και) αποτελείται από την παρακάτω τριπλέτα:
– μία διασύνδεση σε μία ιστοσελίδα (ένα link),
– μία εικόνα οποιουδήποτε μεγέθους (ακόμη και στιγμιότυπο από βίντεο ή infographic), η οποία υπάρχει στην ιστοσελίδα αυτή, ή σε άλλη, ή μπορεί να “ανεβαίνει” (uploaded) από εμάς, και
– ένα κείμενο, με μόνο αλφαριθμητικούς χαρακτήρες (που μπορεί όμως να περιέχει και διαδικτυακές διευθύνσεις), το οποίο είτε γράφουμε είτε προκύπτει ως επικόλληση από κείμενο της ιστοσελίδας.
2 επίπεδα ανάρτησης
Στο περιβάλλον αυτό έχουμε “μόνο” δύο επιλογές αναρτήσεων, μια απλή ιεραρχική δομή δύο “επιπέδων” (δεν έχει νόημα εδώ να εξηγήσουμε θέματα χρήσης και λειτουργίας, π.χ. το “Pin It bookmarklet” και πόσο εύκολα γίνονται οι αναρτήσεις, βλέπε βίντεο• υπάρχει εξαιρετικό σχετικό υλικό στο “the best guides to figuring out pinterest“)…
– δημιουργούμε ένα board (“ΕΠΙΠΕΔΟ 1“) το οποίο μπορεί να ανήκει μόνο σε μας ή το μοιραζόμαστε και με άλλους, είναι ιδιωτικό ή δημόσιο, έχει followers, ανήκει σε μία προτεινόμενη από το Pinterest κατηγορία, μέσα στο οποίο…
– μπορούμε να αναρτήσουμε πολλά pins (“ΕΠΙΠΕΔΟ 2“), δηλαδή οσεσδήποτε διασυνδέσεις σε ιστοσελίδες, κάθε ένα από τα οποία έχει την παραπάνω δομή – τριπλέτα.
3 κατηγορίες οργάνωσης υλικού
Αν κάθε pin είναι ένα μικρό εικονογραφημένο πετραδάκι στον αχανή κόσμο του Web, τότε το Pinterest, απευθυνόμενο σε κάθε χρήστη του, δεν θα μπορούσε παρά να οργανώνει πολύ εύκολα την πληροφορία, ώστε και εύκολα να δημοσιεύεται [με μία εικόνα της], και εύκολα να προσπελαύνεται [με την εικόνα της]… Για να βάλουμε λοιπόν μια τάξη σ’ αυτόν τον κόσμο, μπορούμε να οργανώσουμε, στην απλούστερη δυνατή εκδοχή, την πληροφορία αυτή σε boards (μονοδιάστατη ταξινομία, παρόλο που η απεικόνισή της γίνεται στη δισδιάστατη οθόνη ή αμμουδιά!), με τους τρεις παρακάτω τρόπους, ως:
– Σύνολο, δηλαδή μια συλλογή από αντικείμενα, χωρίς ιδιαίτερα κριτήρια, παρά μόνο το ότι ανήκουν σε κοινή ομάδα, π.χ. ιδεών, γνωμικών, άρθρων, εργαλείων, σχεδίων μαθημάτων, βέλτιστων πρακτικών, πηγών, συνταγών, εικόνων, βίντεο κλπ. Τα περισσότερα boards είναι αυτής της μορφής. Ενδιαφέροντα παραδείγματα είναι, το “classroom inspiration“, το “welcome to my future classroom“, το “learning fun” κ.λπ., με πολλές ιδέες για την τάξη και τη μάθηση, το “IWB“, μια συλλογική προσπάθεια με πλούσιο υλικό για Διαδραστικούς Πίνακες, τα “useful quotations“, δημοφιλέστατη ιδέα με αμέτρητες διαφορετικές εκδοχές, και αναρίθμητα άλλα…
– Λίστα (ή μονοδιάστατο πίνακα), δηλαδή αριθμήσιμος κατάλογος πραγμάτων, καταστάσεων, προσώπων. Πολλά κι εδώ τα παραδείγματα, η λίστα πηγών ενός project, “art project” (to do with my students), η λίστα των μνημείων της UNESCO world heritage (και κατ’ αντιστοιχία τα 17, μέχρι σήμερα, Ελληνικά Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς), η λίστα δημοσιεύσεων ενός ατόμου ή για ένα αντικείμενο, η λίστα με στοιχεία από προσωπικό έργο, ένα εικονοποιημένο ψηφιακό “my portfolio“, άλμπουμ εικόνων, ήχων και βίντεο, το μηνιαίο “virtual book club for kids“…
– Ροή (γραμμική), δηλαδή μια διαδοχή βημάτων, μια διαδρομή με συγκεκριμένα σημεία, μια χρονογραμμή με σειρά γεγονότων, και γενικότερα μια διαδικασία που περιγράφεται σε στάδια (χωρίς διακλαδώσεις που είναι δύσκολο να αποτυπωθούν). Λιγοστά είναι εδώ τα παραδείγματα (αλλά πολλαπλασιαζόμενα), όπως προορισμοί του κόσμου ως πορεία, ταξίδια, δρόμοι, “travel” (planning a trip… mapping out the route), η χρονική αλληλουχία μουσικών γεγονότων σε μια προσωπική διαδρομή, η προοδευτική ανάρτηση – αναπαράσταση εργασιών και έργων (δικών μας και μαθητών μας)…
Να επισημάνουμε επίσης, ότι ακόμη και το “backup“, όλου αυτού του υλικού, είναι μια εντυπωσιακά απλή διαδικασία, όσο απλή είναι και η υλοποίηση του Pinterest! Μπορούμε με ένα απλό “Save Page Us…” από τον φυλλομετρητή μας να αποθηκεύσουμε είτε όλα μας τα pins μαζί, είτε ένα-ένα τα boards. Mε τον τρόπο αυτό, μπορούμε να βλέπουμε/έχουμε όλα τα boards ή τα pins μας, τοπικά στο αποθηκευτικό μας μέσο (χωρίς Internet), αλλά εννοείται δεν μπορούμε να τα επαναφέρουμε μαζικά (με restore)…
4 τρόποι αξιοποίησης του Pinterest
Με βάση τις αναφερθείσες ιδιότητες και λειτουργικότητες, το Pinterest μπορεί να αξιοποιηθεί με τέσσερις βασικούς τρόπους (στην εκπαίδευση αλλά και γενικότερα), είναι δηλαδή ένα τετραπλό εργαλείο…
– οργάνωσης σελιδοδεικτών (bookmarking tool), οργανώνοντας, αποθηκεύοντας και ανακτώντας, οποτεδήποτε και από οπουδήποτε, τις διασυνδέσεις μας για τις διάφορες θεματικές μας ενότητες, τα ενδιαφέροντα και τις δραστηριότητές μας, το προσωπικό δίκτυο μάθησής μας,
– επιμέλειας (curation tool), επιλέγοντας, ομαδοποιώντας αλλά και επεξηγώντας τις κατάλληλες πηγές και το οπτικο-ακουστικό μας υλικό για την εκπαιδευτική διαδικασία (από τα σχέδια μαθημάτων μέχρι τις ιστοεξερευνήσεις-webquest και τα project μας),
– συνεργασίας (collaboration tool), βρίσκοντας άτομα με παρόμοια ενδιαφέροντα, δημιουργώντας κοινές ομάδες υλικού με αναρτήσεις από/σε διαφορετικούς χώρους/χρόνους, πραγματοποιώντας σχόλια και ανάδραση για τις ιδέες και τις δραστηριότητες, τις δικές μας και των άλλων,
– διαμοιρασμού (sharing tool), καθιστώντας όλο αυτό το υλικό προσβάσιμο από όλους.
Οι 4 αυτές κατηγοριοποιήσεις, μας οδηγούν σε δεκάδες νέες υποκατηγορίες και χιλιάδες χρήσεις. Επιλέγουμε όμως τα παρακάτω 4 ενδεικτικά άρθρα με ενδιαφέρουσες ιδέες για την αξιοποίηση του Pinterest στην εκπαίδευση:
Αξίζει ακόμη να τονίσουμε ότι διάφορα εργαλεία έχουν αρχίσει να δημιουργούνται για και γύρω από το Pinterest. Αλλά και να επισημάνουμε ότι υπάρχουν πάντα και τα θέματα πνευματικών δικαιωμάτων, που αποτρέπουν μια μικρή μειονότητα στη χρήση τού Pinterest (ξεφεύγει από τη θεματολογία του παρόντος άρθρου, ένα αρχικό όμως “νήμα” μπορεί να ξετυλιχτεί στο άρθρο…).
Αλλά και 3 δυνατότητες που θα θέλαμε να είχε
Στην εισαγωγική αυτή αναφορά για το Pinterest, δεν θα μπορούσαν να λείπουν αυτά τα οποία “δεν κάνει”, και θα τα θέλαμε! Μέχρι σήμερα (Ιούλιος 2012) θα μπορούσα να απαριθμήσω τρία μειονεκτήματά του:
– Η οργάνωση του υλικού γίνεται μόνο σε 2 “επίπεδα”. Μέσα σε ένα board δεν μπορεί να δημιουργηθεί ένα άλλο board (εκτός αν είναι κι αυτό το pin ενός υπάρχοντος board!) και ένα board ανήκει μόνο σε μια κατηγορία (π.χ. education). Στην ίδια λογική και ένα pin ανήκει μόνο σε ένα board (βέβαια μπορεί να γίνει “repin” σε ένα άλλο board) αλλά δεν έχει κάποια άλλη μορφή κατηγοριοποίησης. Τελευταία είδα να ενσωματώνονται στα κείμενα #hashtags και @usertags (στη λογική του twitter) αλλά ακόμη δεν έχουν ευρεία χρήση.
– Υπάρχουν αρκετές ιστοσελίδες, που είτε έχουν μόνο κείμενο (δεν περιέχουν δηλαδή καθόλου εικόνες), είτε είναι όλες φτιαγμένες σε εφαρμογή (π.χ. flash) οπότε δεν αναγνωρίζεται κάποια εικόνα, και έτσι δεν μπορούν να γίνουν άμεσα “pin”. Το πρόβλημα ξεπερνιέται έμμεσα, αλλά θα μπορούσε το ίδιο το Pinterest να προσφέρει μία οργανωμένη βιβλιοθήκη εικόνων ή και να δημιουργείται αυτή η βιβλιοθήκη για άμεση ή μελλοντική από τον ίδιο το χρήστη.
– Η αναζήτηση υλικού στο Pinterest γίνεται μόνο με λέξεις κλειδιά (ή και και hash tags) μόνο επιλέγοντας “boards” ή “people” (απ’ όσο βέβαια γνωρίζω). Δεν υπάρχουν άλλες παράμετροι, χρονικές, ποσοτικές, τοπικές, θεματικές για πιο στοχευμένες αναζητήσεις τύπου “google”…
Αξίζει εδώ μία ειδική μνεία στην προσπάθεια που τυχαία ανακάλυψα, με 736 boards (πόσες άραγε οθόνες είναι αυτό;), 91.729 pins, και 16.927 followers (Chr. Kysely στις 14/7/2012 και συνεχίζει ακάθεκτα να πιάσει τα 100.000 pins)!
Pin of pin!
Κλείνοντας, για τις ανάγκες του άρθρου αυτού, σκέφτηκα να δημιουργήσω κάτι πρωτότυπο, ένα “ΕΠΙΠΕΔΟ 3“, το “Pin_of_Pin!”, που δεν το έχω προσωπικά συναντήσει μέχρι τώρα στην – καθόλου όμως, εξαντλητική – αναζήτησή μου στα διάφορα boards του Pinterest. Συγκέντρωσα λοιπόν μαζί, διάφορα boards, με pins για το ίδιο το Pinterest. Πλοηγηθείτε λοιπόν, αν το άρθρο αυτό σας έπεισε για την αξία του, σ΄ αυτό το “board of boards” για pins, στην παρακάτω ιστοσελίδα (ακόμη κι εδώ η απλότητα του εργαλείου είναι εξαιρετική):
pinterest.com/ykotsanis/pin-of-pin Ελληνικά Ευβοίας, 21 Ιουλίου 2012
